Ik moet u iets bekennen, beste lezer. Iets waar ik niet fier op ben. Ik ben het nooit eens geweest in de standpunten van de N-VA, maar in de begindagen, toen de partij vanuit een underdogpositie steeds meer stemmen probeerde te winnen, had ik een zeker respect voor de partij, en voor haar voorzitter Bart De Wever.

Het draaide destijds allemaal om de Vlaamse zaak. Onafhankelijkheid als einddoel, en in afwachting daarvan zoveel mogelijk regionaliseren. Ik ben daar nooit zo’n voorstander van geweest, maar ik vond het een standpunt waar je wel respect voor kon hebben. Veel mensen zijn en waren wel voor onafhankelijkheid, en het was goed dat ze eindelijk bij een niet-racistische partij terechtkonden.

Bart De Wever leek in die tijd een ander soort politicus te zijn dan de meeste anderen. Ik vond hem zowaar integerder dan vele andere politici. Ik vrees dat ik me schromelijk vergist heb.

Ik had destijds de indruk dat Bart De Wever het oprecht goed voorhad met de mensen, en er oprecht van overtuigd was dat onafhankelijkheid de beste oplossing was, niet alleen voor ons, maar ook voor Wallonië.

Bart De Wever leek in die tijd een ander soort politicus te zijn dan de meeste anderen. Iemand die rechtuit zei waar hij voor stond en niet meedeed aan politieke spelletjes. Ik vond hem zowaar integerder dan vele andere politici.

Ik vrees dat ik me schromelijk vergist heb. Ik heb me, net als vele anderen, laten vangen door het imago dat de partij zorgvuldig creëerde voor zichzelf.

Macht

Naarmate de tijd vorderde en de partij groeide, verdween de communautaire agenda geleidelijk naar de achtergrond. De N-VA transformeerde zich naargelang het moment tot anti-migratiepartij, anti-PS-partij, begroting-in-evenwicht-partij, en klimaatstruisvogelpartij. Daarbij werd er systematisch gezocht naar wat het meeste stemmen opleverde, en werden mensen die toch niet op de N-VA konden stemmen als vijand en zondebok gebruikt: Franstalige Belgen, vluchtelingen, andere migranten, en tenslotte ook minderjarige klimaatactivisten.

Daarbij werd er systematisch gezocht naar wat het meeste stemmen opleverde, en werden mensen die toch niet op de N-VA konden stemmen als vijand en zondebok gebruikt.

De Wever is een meesterstrateeg – daar heeft niemand ooit aan getwijfeld – maar van integriteit blijkt hij helemaal niet zoveel last te hebben. Recent heeft hij in De Morgen zelf verteld waar het hem echt om te doen is: macht.

“Als kind droomde ik over een soort almacht. Geprojecteerd op historische figuren die tot het collectieve erfgoed zijn gaan behoren. […] Een volwassen man zal streven naar de macht die zich niet toont. Op het moment dat je macht moet tonen, heeft ze eigenlijk gefaald. Als je ze hebt, spreek je daar best gewoon niet over.”

Bart De Wever in De Morgen

Alle politici willen toch macht, zult u misschien zeggen. Dat klopt, maar als het goed is, is die macht een middel om bepaalde doelen te bereiken, om de maatschappij te verbeteren – tenminste in de ogen van de politicus in kwestie. Bij de N-VA lijkt het steeds meer een doel op zich.

Vlaanderen onafhankelijk

Dat van die Vlaamse onafhankelijkheid zal een groot deel van de N-VA zeker wel gemeend hebben, de partij is tenslotte gebouwd op de resten van de Volksunie. Maar het was ook een handige manier om aan stemmen te geraken – het gat in de markt als het ware. De enige concurrent was het Vlaams Belang, een partij die toen weliswaar veel stemmen haalde, maar door het cordon sanitaire weinig kon bereiken. Het was gemakkelijk om te zeggen: zij roepen wel maar realiseren niets, wij zullen het eindelijk waarmaken. Tegelijk was het erg handig om op de Walen te schieten – je maakt je er populair mee bij een deel van de Vlamingen, en Waalse stemmen kan je sowieso toch niet krijgen in Vlaanderen.

Migratie

Niet alleen de migranten zelf moesten eraan geloven, maar ook de rechters die hen tussendoor al eens gelijk gaven, de NGO’s die weigerden hen te laten verdrinken in de Middellandse zee, de Conventie van Genève en de Rechten van de Mens.

Toen de mensen weer even genoeg hadden van al dat communautaire gedoe, werd hetzelfde principe toegepast op een streng migratiebeleid. Opnieuw was de enige echte concurrent het Vlaams Belang, opnieuw was er een gemakkelijke zondebok die zelf weinig in de pap te brokken had. Maar dit was veel minder onschuldig. Het discours werd steeds harder – niet alleen de migranten zelf moesten eraan geloven, maar ook de rechters die hen tussendoor al eens gelijk gaven, de NGO’s die weigerden hen te laten verdrinken in de Middellandse zee, de Conventie van Genève en de Rechten van de Mens.

En waarom? Macht.

En het is niet alleen het discours – ook het beleid volgde, zij het op een afstand. Toen Theo Francken besliste het aantal asielaanvragen te beperken tot 60 per dag, koos hij er bewust voor om elke dag tientallen mensen een basisrecht – het aanvragen van asiel – te ontnemen. En dat is maar één voorbeeld.

Het gat in de begroting

Een ander stokpaardje – simultaan met het anti-migratiestandpunt – was de begroting in evenwicht. Voor één keer een standpunt waar ik het mee eens was. Het liet toe om zich af te zetten tegen alle linkse partijen, maar vooral om de PS en Elio Di Rupo te promoveren tot vijand nummer 1. Ik weet nog dat ik bij het aantreden van Michel I dacht: “Ze zullen wel op de foute dingen besparen, maar de begroting zal tenminste eens in evenwicht zijn.”

Alweer een schromelijke vergissing van mijnentwege.

Ecorealisme

Maar De Wever & co hebben zich intussen alweer handig weggemanoeuvreerd van dat niet meer zo gunstige programmapunt. Ze hebben een nieuw gat in de markt gevonden: klimaatnegationisme (N-VA verkiest de term “ecorealisme”). Ze vertellen de mensen dat het allemaal niet zo erg is, dat de aarde weliswaar opwarmt, maar dat het zeker niet nodig is om drastische maatregelen te nemen. Dat we het allemaal wel zullen kunnen oplossen, zoals we in het verleden ook altijd gedaan hebben.

Geloven ze dat zelf? Nee, natuurlijk niet. Jean-Marie Dedecker misschien, maar Bart De Wever is slimmer dan dat. Ik kan me niet voorstellen dat hij als historicus niet beseft dat er twee belangrijke gaten in zijn redenering zitten:

1. Het is niet omdat we in het verleden alle problemen te boven zijn gekomen, dat dat in de toekomst automatisch ook zo zal zijn. De dinosaurussen zijn ook alle problemen te boven gekomen, tot er plots een komeet insloeg en ze allemaal stierven. De oorspronkelijke bevolking van Amerika heeft voor alle problemen een oplossing gevonden, tot de blanken aanmeerden en hen massaal uitmoordden.
2. Het is niet omdat we als mensheid niet ten onder gaan aan een bepaald probleem, dat het geen probleem is. De Tweede Wereldoorlog is uiteindelijk ook geëindigd, maar heeft wel aan 70 tot 85 miljoen mensen het leven gekost. Is zoiets oké voor de N-VA? Moet onze ambitie echt niet verder gaan dan de dingen overleven?

De dinosaurussen zijn ook alle problemen te boven gekomen, tot er plots een komeet insloeg en ze allemaal stierven.

Maar het is nu eenmaal het nieuwe gat in de markt. N-VA profiteert hier van het feit dat alle andere partijen – behalve Vlaams Belang, alweer – toch enige vorm van politieke ethiek vertonen en bijgevolg niet zo ver willen gaan om botweg te zeggen dat het vanzelf wel in orde komt. Ze voelen zich allemaal verplicht om op zijn minst te erkennen dat ze ze begrijpen dat er dringend iets moet gebeuren. Maar heel wat kiezers willen dat natuurlijk helemaal niet horen.

Enter N-VA. U vraagt, wij zeggen wat u wil horen.

Wat ook weer handig meegenomen is, is dat de grootste vijand nu een groep spijbelende tieners zijn. Zij zijn de volgende handige zondebok zonder stemrecht.

Maar zij hebben over vijf jaar toch wél stemrecht, zult u misschien opwerpen. Natuurlijk. Maar tegen die tijd heeft de N-VA al lang weer een ander gat gevonden om in te springen.

Vergis u niet

Dus, beste lezer, wat u ook doet op 26 mei, stem toch alstublieft niet op de N-VA. Het kan goed zijn dat ze allerlei dingen zeggen die steek houden. Dat ze misschien wel programmapunten hebben waar u zich in kunt vinden. Maar vergis u niet – het gaat hun echt niet om die programmapunten. Het gaat enkel om macht. Ze zeggen wat mensen willen horen, doen vervolgens gewoon wat ze willen, en volgende keer zeggen ze gewoon weer wat anders.