The dinosaur in the room

Het was een doordeweekse dag in het parlement. De plenaire zitting was al geruime tijd aan de gang, en onder het verveelde oog van Siegfried Bracke en zijn ogenrollende partijgenoten was Kristof Calvo een tirade aan het afsteken over het gebrek aan klimaatbeleid van de regering in lopende zaken.

Plots werden de deuren opengegooid. Vijf gemaskerde CCC-militanten stormden de Kamer binnen. Eén van hen droeg een grote rode vlag.

Plots werden de deuren opengegooid. Vijf gemaskerde CCC-militanten stormden de Kamer binnen. Eén van hen droeg een grote rode vlag. De andere vier waren uitgerust met Kalasjnikovs en handgranaten.

De grootste van hen vuurde naar het plafond bij wijze van waarschuwing. “Geef hier dat debat!” schreeuwde hij, uiteraard in het Frans. “Of jullie gaan er allemaal aan!”

Kristof Calvo zag meteen dat hij het niet zou kunnen halen tegen deze extremisten en gehoorzaamde gedwee. Zijn collega-parlementariërs volgden zijn voorbeeld. De CCC’ers schoten nog wat naar omhoog voor de lol, en dropen dan tevreden af. Een ongebruikelijke, ijzige stilte vulde de plenaire zaal.

Het zou misschien het begin van een spannend verhaal kunnen zijn, maar waargebeurd is het niet. Wouter Beke bedoelde het allicht iets minder letterlijk toen hij in februari – kort na het ontslag van Joke Schauvliege – aan De Morgen het volgende vertelde:

Ik geloof niet in complottheorieën en samenzweringen, maar dat extreemlinkse groepen het klimaatdebat kapen is wel duidelijk. Het is ook geen geheim dat Greenpeace Anuna De Wever adviseert wanneer ze op tv komt.

Wouter Beke in De Morgen van 9 februari 2019

Maar wat dan wel? Welk debat? Voor 2019 wás er helemaal geen klimaatdebat. Een overweldigende meerderheid van de wetenschappers zei net hetzelfde als de groene partijen, Greenpeace, de Bond Beter Leefmilieu en andere “extreemlinkse groepen”: het klimaat warmt op en als we daar niet snel wat aan doen, zullen de gevolgen dramatisch zijn. De andere partijen mompelden af en toe een vaag “inderdaad”, of bijvoorkeur “inderdaad, maar …”, voor ze zo snel mogelijk terug overgingen tot de orde van de dag.

Links en extreemlinks zeggen al jaren hetzelfde. Het is niet omdat anderen het liever over iets anders zouden hebben, dat het debat “gekaapt” is.

Pas toen Anuna De Wever en Kyra Gantois met hun duizenden medespijbelaars wekelijks de straten van Brussel begonnen te vullen, werden de andere partijen gedwongen om ook standpunten in te nemen. Toen pas ontstond er een klimaatdebat: een debat over wat we moeten doen en hoe. Met of zonder kernenergie, met of zonder bedrijfswagens, snel en revolutionair of rustig zodat iedereen meekan.

Het is goed dat er eindelijk een debat is, en dat is dankzij de klimaatspijbelaars. En het is waar: sinds de klimaatmarsen zien we plots overal PVDA-spandoeken. Maar het debat is niet gekaapt door extreemlinks. Links en extreemlinks zeggen al jaren hetzelfde. Het is niet omdat anderen het liever over iets anders zouden hebben, dat het debat “gekaapt” is.

Ik heb eigenlijk medelijden met de CD&V’ers die wél wakkerliggen van het klimaat. Ik weet dat ze bestaan, de Staatsveiligheid heeft mij dat persoonlijk bevestigd.

Ik heb eigenlijk medelijden met de CD&V’ers die wél wakkerliggen van het klimaat. Ik weet dat ze bestaan, de Staatsveiligheid heeft mij dat persoonlijk bevestigd.

Nee, sorry, that was just a Joke (*). Ik weet dat ze bestaan omdat ik er op zijn minst één persoonlijk ken, en omdat de uitspraken van jongerenvoorzitter Sammy Mahdi over Schauvliege tonen dat er bij de jonge generatie iets anders leeft.

Ik heb alle respect voor deze mensen. Er zijn twee manieren om iets te bereiken in de politiek:

  1. Je sluit je aan bij de partij die het meest aanleunt bij je eigen standpunt (als je veel energie hebt kan je die ook zelf oprichten) en probeert te zorgen dat die aan de macht komt.
  2. Je sluit je aan bij een partij die sowieso regelmatig aan de macht komt, en probeert daar de standpunten geleidelijk bij te sturen.

De eerste manier lijkt zuiverder en integerder en kan soms sneller tot verandering leiden, maar evengoed kan het er nooit van komen omdat de partij in kwestie te weinig stemmen haalt. De tweede manier gaat langzamer en komt veel tsjeveriger over, maar is ongetwijfeld soms effectiever. Denk maar aan alle hervormingen en wetten die de toestand in ons land geleidelijk verbeterd hebben, en hoeveel er daarvan uiteindelijk verwezenlijkt zijn door centrumpartijen als de CD&V. Zeker, dat kwam vaak omdat ze onder druk gezet werden door partijen met een duidelijker streefdoel, zoals Groen / Agalev of de Volksunie. Maar dat betekent niet dat de mensen die het uiteindelijk voor elkaar krijgen op een breed gedragen manier, geen respect verdienen.

Deze groene CD&V’ers zitten nu met een groot probleem: hun partij wordt gedomineerd door dinosaurussen.

Maar deze groene CD&V’ers zitten nu met een groot probleem: hun partij wordt gedomineerd door dinosaurussen. Dat zeg ik niet alleen: de partij kreeg ook van het Climate Action Network (CAN) Europe het label “Dinosaurs”, net als de Europese Volkspartij waartoe ze op Europees niveau behoort. CAN bedoelt daarmee parlementsleden “who have not yet grasped the need for action against climate change and prevent others from doing more.”

CAN Europe bestempelt CD&V als een partij van dinosaurussen – foto Jakub Hałun (licentie) (Wikimedia)

En dat is er sinds februari niet op verbeterd. Dit weekend antwoordde Wouter Beke in De Morgen op vragen van lezers. Gevraagd naar het klimaatbeleid van Joke Schauvliege, antwoordde hij dit:

“Het beeld dat van haar werd opgehangen, is volledig fout. Neem nu de heisa rond het Essersbos. In ruil voor het kappen van die bomen komen er elders meer hectaren bos. Normaal gezien halen we ook onze klimaatdoelstellingen van 2020. En we hebben terug massa’s vissen, reeën en everzwijnen. Zelfs de wolven zijn terug in het land en er zijn welpjes in aantocht.”

Wouter Beke in De Morgen van 3 mei 2019

Hoera, er zijn terug vissen, reeën en everzwijnen! Ik weet niet of het waar is, het zou best kunnen. Maar wat heeft dat met klimaatbeleid te maken? Gaat de aarde stoppen met opwarmen omdat er meer vissen zijn? Of bedoelt Beke hier dat de verbetering van de fauna erop wijst dat het klimaat terug afkoelt? Dat kan natuurlijk niet, zelfs in de meest optimistische scenario’s blijft het nog jarenlang opwarmen.

Als Wouter Beke “klimaatbeleid” zegt, bedoelt hij een beleid dat ervoor zorgt dat milieu-activisten, wetenschappers, Kristof Calvo en ander extreemlinks gespuis stoppen met zeuren.

Voor mij zegt dit antwoord alles. Als Wouter Beke “klimaatbeleid” zegt, bedoelt hij niet een beleid dat ervoor zorgt dat het klimaat minder opwarmt, maar een beleid dat ervoor zorgt dat milieu-activisten, wetenschappers, Kristof Calvo en ander extreemlinks gespuis stoppen met zeuren. Klimaatbeleid is wat moeilijk, maar als we zorgen voor meer vissen en everzwijnen zullen ze ook wel blij zijn.

Ik wens alle klimaatminnende CD&V-leden heel veel succes met het transformeren van CD&V naar een echte klimaatpartij – het klinkt sarcastisch, maar ik meen het echt. Aan het huidige tempo schat ik dat het proces over twintig, dertig jaar voltooid zou kunnen zijn.

Alleen – tegen dan is het natuurlijk veel te laat. Dus, liefste groene CD&V’ers, blijf vooral druk zetten op uw voorzitter en zijn mede-dinosaurussen. Ik vraag u zeker niet om van partij te veranderen – uw streven is nobel. Maar voor u op 26 mei het bolletje naast uw eigen naam kleurt, zou ik toch nog eens twee keer nadenken. 26 mei is hét moment om te kiezen voor een beter klimaatbeleid, en als u het echt meent, dan beseft u hopelijk dat dat de komende vijf jaar niet van CD&V zal komen.


(*) Sommige mensen zullen misschien zeggen dat we moeten ophouden met Joke Schauvliege belachelijk te maken en te bedelven onder bakken kritiek. Ze is tenslotte ook maar een mens, ze heeft zich geëxcuseerd en heeft in tranen haar ontslag aangeboden. Kort na haar ontslag was dat ook mijn gevoel, maar later besefte ik dat die redenering niet klopt. Mocht ze gestopt zijn met politiek, dan zou het steek houden om het te laten rusten. Maar ze komt op als lijsttrekker in Oost-Vlaanderen. Bovendien heeft ze zich enkel geëxcuseerd omdat ze gelogen heeft over de Staatsveiligheid, niet voor de uitspraak dat de klimaatmarsen een complot waren, noch voor haar jarenlange non-klimaatbeleid. Ook Wouter Beke heeft zich daar nooit van gedistantieerd, integendeel. Het lijkt mij dus erg belangrijk om te blijven wijzen op het soort beleid dat de CD&V vertegenwoordigt.

Waarom ik vrijdag niet ga werken

Klimaatverandering is zonder twijfel het grootste en dringendste probleem van deze tijd. Wetenschappers zeggen het al decennia, en inmiddels beseffen ook de meeste andere burgers dat dat zo is. We beseffen ook wel dat het steeds dringender wordt om er iets aan te doen, maar het gebeurt maar niet. De politici – die het best geplaatst zijn om op grote schaal in te grijpen – palaveren over migratie en vluchtelingen, over Britten die de controle terug willen en toch ook weer niet, over Arco-aandelen en jobs, jobs, jobs. Het klimaat is nooit écht een verkiezingsthema geweest.

Nu wordt het dat hopelijk eindelijk wel. Dat is de verdienste van de jongeren die, geïnspireerd door het voorbeeld van Greta Thunberg, al negen weken lang elke donderdag spijbelen en zo eigenhandig het thema al ruim twee maanden hoog op de agenda houden.

Ze vragen nu, voor één keer, aan alle andere generaties om mee te doen. Hoe zou ik dat kunnen weigeren?

Ik vind het prachtig wat ze doen, en hoe ze het doen. Ik sta voor 100% achter hen, maar ik ben eigenlijk beschaamd dat zíj het moeten doen. Ze zijn nog kinderen en jongvolwassenen en zouden – velen hebben het reeds opgeworpen als kritiek – eigenlijk op de schoolbanken moeten zitten en werken aan hun toekomst. Zij zouden zich moeten kunnen focussen op hun eigen ontplooiing, en zouden er moeten kunnen vanuit gaan dat de mensen die zich volwassen noemen, die beweren te weten wat goed voor hen is, zich intussen met de andere problemen bezighouden. Dat is wat ik deed toen ik 17 was, en ongetwijfeld vele anderen.

Maar dat kunnen zij niet. Zij beseffen dat er niets zal gebeuren als zij ons niet week na week blijven wakkerschudden. Op zijn minst tot aan de verkiezingen in mei. Dat is niet gemakkelijk, natuurlijk. Het is niet evident om wekenlang te blijven spijbelen. En dus vragen ze nu, voor één keer, aan alle andere generaties om mee te doen. Hoe zou ik dat kunnen weigeren?

Ik voelde me er wel wat ongemakkelijk bij, moet ik toegeven. Ik heb een interessante job dicht bij huis, waar ik goed van kan leven en waar ik de nodige flexibiliteit krijg om ook voor mijn gezin te kunnen zorgen. Wat heeft mijn werkgever mij in godsnaam misdaan?

Wat zouden ze zeggen als ik vertel dat ik niet kom werken vrijdag? Zouden ze mij dat kwalijk nemen? Zou dat gevolgen hebben voor mijn verdere carrière?

Maar, bedacht ik dan, die klimaatspijbelaars zullen zich ook wel ongemakkelijk gevoeld hebben. Sommigen kregen toestemming, maar anderen moesten tegen hun ouders, leerkrachten, directie ingaan. Ik zou dat allicht niet gedurfd hebben toen ik 17 was.

Klimaatspijbelaars in Brussel

En, zo bedacht ik verder, wat moet ik dan zeggen tegen mijn eigen kinderen, als ze mij later vragen waarom ik op 15 maart 2019 gewoon op mijn werk zat terwijl de jongere generaties op mij rekenden? Sorry, maar ik voelde mij er wat ongemakkelijk bij?

Dus ging ik met mijn baas praten. En uiteindelijk bleek ik geluk te hebben: het management toonde veel begrip. Stakingsrecht in België blijkt nogal een vage materie te zijn, waarbij het niet helemaal duidelijk is – toch niet voor mij – of en wanneer je als Belg nu eigenlijk mag staken. Maar ik kreeg toelating om een dag onbetaald verlof te nemen. Dat komt ongeveer op hetzelfde neer, vond ik: ik verzaak aan mijn plicht als werknemer in naam van de goede zaak, en word dan ook niet betaald. En ik ben vrij om met een plakkaat in mijn handen naar Brussel te trekken.

Dus Greta, Anuna, Kyra, en alle anderen: ik heb er niet zo voor moeten vechten als sommige van jullie leeftijdsgenoten, maar ik zal er zijn vrijdag. Ik hoop dat we met velen zullen zijn.