Mijn stemadvies

Bij deze ben ik zo vrij om u mijn bescheiden mening te geven over welke partijen onze stemmen het meest verdienen. Ik heb alle mogelijkheden waar ik enigszins iets over weet gerangschikt in volgorde. Sommige kleine partijen ontbreken dus.

Thema’s

Je hoort vaak dat de drie belangrijkste thema’s voor deze verkiezingen klimaat, migratie en koopkracht zijn. Dat zijn inderdaad belangrijke thema’s, maar ik wil toch even de prioriteiten duidelijk stellen.

Het migratiethema gaat over hoeveel mensen we willen binnenlaten in Europa, over welke mensen we dan willen binnenlaten, en over wat we met de anderen doen. Dat is een belangrijke vraag gezien er meer vluchtelingen aan onze grenzen staan dan vroeger. De meeste, zoniet alle partijen zijn het erover eens dat de beste oplossing zou zijn als de mensen in kwestie geen reden meer hebben om te vluchten. Maar laat er geen twijfel over bestaan: klimaatopwarming zal voor nog veel meer vluchtelingen zorgen. Dat is nu al het geval voor de Syrische vluchtelingen, die vluchten voor een oorlog die mee veroorzaakt is door klimaatopwarming, en het zal enkel verergeren. Partijen die zeggen dat het migratievraagstuk belangrijker is dan klimaatopwarming, maken dus zichzelf en hun kiezers iets wijs.

Partijen die zeggen dat het migratievraagstuk belangrijker is dan klimaatopwarming, maken dus zichzelf en hun kiezers iets wijs. Hetzelfde geldt voor koopkracht.

Hetzelfde geldt voor koopkracht. We kunnen nog een aantal jaren kiezen voor meer koopkracht ten koste van het klimaat, maar op lange termijn zal klimaatopwarming nefast zijn voor onze koopkracht, zoals ik in deze post al in meer detail vertelde.

Van deze drie thema’s is klimaatopwarming dus het belangrijkste. Omdat het ons persoonlijk comfort zal aantasten, maar ook omdat het overal in de wereld voor dood en ellende zal zorgen, en voor meer gewapende conflicten zoals dat in Syrië.

Ik wil toch graag een vierde thema toevoegen, iets waar ik me persoonlijk meer zorgen over maak dan over koopkracht en migratie: het behoud van onze beschaving.

Maar ik wil toch graag een vierde thema toevoegen, iets waar ik me persoonlijk meer zorgen over maak dan over koopkracht en migratie: het behoud van onze beschaving. Daarmee bedoel ik de manier waarop onze staten georganiseerd zijn (democratie, rechtsstaat, scheiding der machten, persvrijheid) en de minimumstandaarden die we onszelf opleggen in onze omgang met andere mensen (de Rechten van de Mens en van het Kind). Deze basisprincipes, waar onze voorouders voor gevochten hebben, zijn de structuur waarop ons welvarend en vreedzaam bestaan hier in het Westen gebaseerd is. Deze worden meer en meer aangetast door populistische leiders, of door leiders in het algemeen wanneer het gaat om het beschermen van onze welvaart tegen vluchtelingen en andere migranten. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe onaanvaardbaar ik dit vind. Ons hele systeem is gebaseerd op deze principes, en het uithollen ervan zal ook ons systeem uithollen, en de welvaart en vrede wereldwijd ernstig doen afnemen.

Beleidsniveaus

Uw federale stem is minstens even bepalend voor het Europees beleid als uw Europese stem.

We stemmen zondag natuurlijk voor drie verschillende parlementen. Het Vlaams parlement, de Federale Kamer, en het Europees parlement. Ik zou u dus driemaal verschillend advies kunnen geven, maar volgens mij is dat niet nodig. Klimaat en beschaving zijn thema’s op alle niveaus, en dat geldt in mindere mate ook voor migratie en koopkracht. Bovendien, zoals Andreas Nuyts in deze tekst uitlegt, is uw federale stem minstens even bepalend voor het Europees beleid als uw Europese stem.

Mijn top 8

Ik zou mijn top-8 achterstevoren kunnen geven om de spanning erin te houden, zoals typisch op de radio gedaan wordt, maar laten we wel wezen – u weet natuurlijk al lang wie op nr. 1 staat. Dus ik zal gewoon bovenaan beginnen – dan hoeft u ook niet tot het einde verder te lezen als u daar geen zin in hebt.

1. Groen
2. PVDA
3. sp.a
4. Open VLD
5. CD&V
6. Blanco
7. Vlaams Belang
8. N-VA

1. Groen

Groen is naar mijn mening de beste garantie op een ambitieus klimaatbeleid. Het klimaat neemt een belangrijke plaats in in het programma van Groen, en dat wordt vergezeld van heel wat maatregelen die ervoor zorgen dat het klimaatbeleid mensen niet verarmt.

Van alle Vlaamse Partijen krijgt Groen de beste score in het document “DEFENDERS, DELAYERS, DINOSAURS – Ranking of EU political groups & national parties on climate change” van Climate Action Network (CAN) Europe. In dit document werd gekeken naar het stemgedrag van de Europese parlementsleden van elke partij. De beste Belgische score gaat naar Ecolo, dat deel uitmaakt van dezelfde kamerfractie. Op Europees niveau behoren beide partijen tot de fractie Greens-European Free Alliance (Greens/EFA), die ook daar de beste score krijgt.

Groen hecht ook veel belang aan mensenrechten, en vertrekt dan ook daarvan in haar voorgestelde migratiemaatregelen. Mensen en hun internationaal vastgelegde rechten primeren. Zo wordt het recht om asiel aan te vragen gegarandeerd zonder dat mensen daarvoor gevaarlijke en illegale tochten over de Middellandse Zee moeten maken. Dat is niet hetzelfde als open grenzen: iedereen kan asiel aanvragen, maar het kan natuurlijk nog steeds geweigerd worden.

2. PVDA

Ik doe niet mee aan de redenering dat de PVDA, omdat het de meest linkse partij is, wel extreemlinks moet zijn, en dat extreemlinks om symmetrieredenen even erg is als extreemrechts. Dat slaat nergens op. Het woord ‘extreemlinks’ kan je voor mijn part definiëren zoals je wil, maar de PVDA is op geen enkele manier te vergelijken met het Vlaams Belang. Vlaams Belang wil mensen discrimineren op basis van hun afkomst, PVDA wil net helemaal niemand discrimineren maar zorgen dat iedereen menswaardig kan leven.

De PVDA is in mijn ogen een zeer respectabele partij. Meer dan Groen durft deze partij ons huidige maatschappijmodel in vraag stellen en drastische maatregelen voorstellen. De partij heeft een zeer uitgebreid en onderbouwd programma, waarin het klimaat veel aandacht krijgt, met meer focus op het bestrijden van armoede dan bij Groen. Ook de PVDA stelt de mensenrechten centraal in de omgang met vluchtelingen en migranten.

Maar het probleem is dat PVDA te klein is. De partij haalt mogelijk de kiesdrempel niet, of zal in elk geval niet groot genoeg zijn om zwaar op het beleid te kunnen wegen. Peter Mertens zegt ook zelf dat zijn partij nog niet klaar is voor een regeringsdeelname.

Dat is toch geen redenering, zult u zeggen. Een partij kan niet groeien als we er niet op stemmen omdat ze te klein is. U hebt gelijk. Normaal zou ik zeggen, stem gerust op de PVDA. Maak deze partij geleidelijk groter tot ze over vijftien, twintig jaar wel op het beleid kan wegen. Sterker nog, ik stemde al op Groen toen de partij vocht met de kiesdrempel. Net omdat ik dit geen redenering vond, en omdat ik het belangrijk vond dat Groen de kiesdrempel haalde.

Ik wens de PVDA alle stemmen toe die ze kan krijgen, ik hoop in elk geval dat ze overal de kiesdrempel haalt. Maar het klimaat kan niet meer wachten, we moeten nú in actie schieten, en tenzij er op 26 mei een mirakel gebeurt, zal de PVDA daar de komende vijf jaar weinig toe kunnen bijdragen.

Dat is niet eerlijk, dat besef ik, maar het klimaat redden is voor mij belangrijker dan het eerlijk behandelen van onze politici. De kiesdrempel vind ik op zich een oneerlijke maatregel, maar de beste manier om ervanaf te geraken is te stemmen op een partij die ertegen is, maar die wél de kiesdrempel haalt. En zo komen we weer bij Groen.

De PVDA komt niet voor in het CAN-document omdat ze geen Europarlementariërs heeft.

3. sp.a

Net als Groen wordt sp.a door CAN ingedeeld bij de “Defenders”, wat betekent dat ze “vechten om Europese burgers te beschermen tegen klimaatverandering.” Ook sp.a geeft de strijd tegen klimaatopwarming een prominente plaats in haar programma, net als de strijd tegen armoede. Alleen liggen de prioriteiten omgekeerd. Jinnih Beels zei het letterlijk: “Wij willen eerst de mensen doen groeien, en daarna de bomen.” Dat is heel nobel en begrijpelijk, maar volgens mij is het geen goed idee. Als we eerst alle armoede willen oplossen voor we aan het klimaat beginnen, komen we te laat. En dat zal op lange termijn alleen meer armoede veroorzaken.

4. Open VLD

Ik had Open VLD eigenlijk graag op 3 gezet. Dat zou wat origineler zijn, mensen zouden minder dan nu kunnen zeggen dat ik gewoon alle partijen van links naar rechts op een rijtje gezet heb. Het zou tonen dat ik het meen als ik zeg dat ik op een rechtse partij zou stemmen mocht dat het klimaat ten goede komen.

Ik had oorspronkelijk ook echt het gevoel dat Open VLD te verkiezen was boven sp.a, onder andere omdat sp.a-leden allemaal iets anders zeggen, terwijl Open VLD vaak in de media kwam met voorstellen die het klimaat ten goede moeten komen. Maar verder onderzoek gaf mij ongelijk.

Om te beginnen wordt Open VLD, alsook de Europese fractie ALDE waartoe ze behoort, door CAN ingedeeld bij de “Delayers”, “who believe in the need for climate action, but do not act with the required urgency.” Minder goeie punten dan de socialisten dus.

In het programma van Open VLD staan weliswaar een aantal interessante klimaatvoorstellen, zoals de klimaatbegroting, “die transparant alle opbrengsten en kosten van onze klimaatinspanning in kaart brengt”, maar ze lijken uiteindelijk toch wat vaag en in allerijl bijeengesprokkeld. Verder moeten we toch ook in acht nemen dat de partij zich tot nu toe – hoewel ze al 20 jaar continu kon meeregeren – niet bepaald als klimaatpartij gemanifesteerd heeft.

Tenslotte heeft Open VLD het migratiebeleid van Theo Francken altijd gesteund (d.w.z. er werd misschien wel wat kritiek gegeven maar de steun aan de regering of aan Francken werd nooit opgezegd). Na het ontslag van Francken schafte Maggie De Block weliswaar de beperking van de asielaanvragen af, maar verder bleef het harde beleid, waarbij mensen zoveel mogelijk buiten Europa worden gehouden waar ze dan in mensonterende omstandigheden moeten zien te overleven, gewoon gehandhaafd.

5. CD&V

Dat laatste geldt ook voor CD&V, die ook deel uitmaakte van de regeringen Michel I en II. Verder wordt CD&V door CAN ingedeeld bij de “Dinosaurs”, “who have not yet grasped the need for action against climate change and prevent others from doing more.” Mensen die niet echt wakker liggen van het klimaat dus, en dat blijkt ook uit de communicatie van de partijtop, zoals ik in deze tekst besproken heb.

Ook de Europese Volkspartij (EVP) waarvan CD&V deel uitmaakt, wordt ingedeeld bij de Dinosaurs. Als we ook nog even opmerken dat ook de Fidesz-partij van de Hongaarse Viktor Orbán, en Forza Italia van Silvio Berlusconi tot de EVP behoren, begrijpt u ongetwijfeld waarom ik op federaal en Europees niveau al helemaal niet geneigd ben om voor CD&V te stemmen.

6. Blanco

Er wordt wel eens gezegd dat blanco stemmen naar de grootste partijen gaan, maar dat is niet letterlijk zo. Blanco stemmen worden gewoon niet meegeteld. Als er bijvoorbeeld in een gebied met 100.000 kiezers 10 zetels te verdelen zijn, heb je normaal ongeveer 10.000 stemmen nodig om aan een zetel te geraken. Als er nu 10.000 van deze kiezers blanco stemmen, blijven er nog maar 90.000 stemmen over en heb je dus aan 9.000 stemmen genoeg voor een zetel. (De exacte realiteit is wat complexer maar dat zou ons te ver drijven.)

Het komt wiskundig gezien op hetzelfde neer als zeggen dat een blanco stem verdeeld wordt over alle partijen volgens het aantal stemmen dat ze halen: als u blanco stemt, en er is een partij die 25% van de stemmen haalt, gaat 25% van uw stem naar die partij. Haalt een andere maar 10%, dan krijgt die slechts 10% van uw stem.

Blanco stemmen komt dus de grootste partij – lees: de N-VA – ten goede, maar natuurlijk veel minder dan effectief op die partij stemmen. Vandaar dus een welverdiende zesde plaats.

7. Vlaams Belang

Nee, ik vind niet echt dat Vlaams Belang uw stem meer verdient dan N-VA. Het is een partij vol racisten en klimaatontkenners (ze haalt de allerslechtste score in de CAN-analyse) waar ik verder niet te veel woorden aan vuil wil maken. Ze krijgt van mij de zevende plaats omdat ze vanwege het cordon sanitaire eigenlijk relatief weinig schade kan aanrichten. Zolang het cordon standhoudt – wat niet meer absoluut zeker is – vind ik een stem voor N-VA dus schadelijker dan één voor Vlaams Belang.

8. N-VA

Ik zei het al eerder: stem toch alstublieft niet op de N-VA. Ook deze partij wordt door CAN ingedeeld bij de Dinosaurs, al scoort ze iets minder slecht dan CD&V. Maar in tegenstelling tot de CD&V is de kans op een coalitie met klimaatvriendelijke partijen bij N-VA veel kleiner. Tenslotte vindt boegbeeld Jan Jambon het prima om België na de verkiezingen onbestuurbaar te maken, wat ook een effectief klimaatbeleid in de weg staat. Om deze redenen is een stem voor N-VA nefast voor het klimaat.

Ook op het vlak van beschaving scoort de N-VA slecht, getuige daarvan – ik haal maar één voorbeeld aan – de weinig respectvolle communicatie van Theo Francken over de asielzoekers voor wie hij lange tijd verantwoordelijk was. Ook voor dingen als mensenrechten en de Conventie van Genève heeft de partij niet al te veel respect.

Voeg daarbij dat N-VA wat mij betreft macht niet langer als een middel ziet om de wereld te verbeteren, maar als een doel op zich, en je weet genoeg.

---

Ziezo beste lezers, ik denk dat mijn standpunt duidelijk is. Ik wens u veel stemplezier komende zondag, en mogen de besten winnen.