Over mensen en bomen en BTW

Beste John Crombez,

Stemmen van CD&V, N-VA, Vlaams Belang: u mag ze allemaal hebben wat mij betreft. Maar op mijn stem hoeft u op 26 mei niet te rekenen.

Ik heb met veel interesse het interview in De Morgen gelezen waarin u antwoordt op vragen van lezers. Ik heb altijd sympathie voor u gehad, al van voor uw aantreden als sp.a-voorzitter. U maakt soms fouten, wat het moeilijk maakt om echt een grote fan te zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat u het goed voorheeft met Vlaanderen en België. Ik wens u en uw partij dan ook een goed verkiezingsresultaat toe. Stemmen van CD&V, N-VA, Vlaams Belang: u mag ze allemaal hebben wat mij betreft. Maar op mijn stem hoeft u op 26 mei niet te rekenen.

Geloofwaardigheid

Ten eerste heeft uw partij, zoals u zelf ook toegeeft, de laatste tijd een geloofwaardigheidsprobleem. Het is mij niet duidelijk wat de partij precies van plan is en hoe ze dat wil bereiken. Er lijkt geen duidelijke lijn of strategie te zitten achter de standpunten die uw partijleden verkondigen. Wat u zegt is niet wat Hans Bonte of Bruno Tobback zegt. Daardoor lijkt het dat de partij niet weet wat ze wil. Maar anderzijds vraag ik me af of we dat niet net moeten toejuichen. Men kan de sp.a-leden in elk geval niet verwijten dat ze blindelings het standpunt van de partijtop napraten, netjes afgelezen van debatfiches – zoals de leden van andere partijen wel eens verweten wordt.

Koopkracht en klimaat

Maar de tweede reden is wat mij betreft veel belangrijker. Op de vraag hoe u de groei van de koopkracht wil verzoenen met de strijd tegen de klimaatverandering, is het eerste wat u antwoordt – vóór het isoleren van huizen, wat ik wel een goed antwoord vind – dat de BTW op elektriciteit omlaag moet.

Ik begrijp wel waarom u dat zegt. Opnieuw, ik ben ervan overtuigd dat u het goed bedoelt. Talloze mensen hebben moeite om hun facturen te betalen, en u wil vermijden dat zij er nog verder op achteruitgaan door een ondoordacht klimaatbeleid. Ik begrijp het wel.

Maar in welk universum is het verlagen van de BTW op elektriciteit een maatregel die koopkracht en klimaatbeleid verzoent? Het is een maatregel die de koopkracht verhoogt, ten koste van het klimaat. Als elektriciteit goedkoper wordt, wordt er nog meer verbruikt, dat is elementaire economie.

U zou kunnen zeggen dat u de elektriciteitsprijs wil verlagen enkel voor de laagste inkomens, en tegelijk een andere maatregel voorstellen om de (beperkt) negatieve klimaatimpact hiervan te compenseren. Maar dat doet u niet.

Bomen en mensen

En dit is geen toevallige vergissing, het lijkt een constante binnen uw partij. Jinnih Beels zei enkele maanden geleden in De Zondag: “Wij willen eerst de mensen doen groeien, en daarna de bomen.” Naast het feit dat het herleiden van een klimaatbeleid tot ‘bomen’ een onjuiste en weinig respectvolle weergave is, kan ik me niet van de indruk ontdoen dat zowel u als mevrouw Beels een belangrijk punt over het hoofd zien: eerst de mensen helpen en daarna het klimaat is geen optie meer. Alles wat eindigt op “en daarna het klimaat” is geen optie meer.

Eerst de mensen helpen en daarna het klimaat is geen optie meer. Alles wat eindigt op “en daarna het klimaat” is geen optie meer.

Volgens het IPCC moet de wereldwijde netto-uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 45% gedaald zijn als we de opwarming van de aarde onder 1.5 °C willen houden. Dat is nog een jaar of elf. Ongeveer twee legislaturen, om het in politieke termen te verwoorden. We hadden natuurlijk ook dertig jaar geleden kunnen beginnen, en alles rustig en geleidelijk aanpakken, maar dat is niet gebeurd.

Als we nu prioriteit geven aan ‘de mensen’ – hoe goedbedoeld ook – en een klimaatbeleid verder uitstellen tot we eerst de armoedeproblemen hebben opgelost, dan komen we te laat. Dan kunt u misschien nog een paar decennia de situatie van ‘de mensen’ verbeteren, maar daarna begint de klimaatopwarming uit de hand te lopen – op dat moment zal dit proces onomkeerbaar en zelfversterkend geworden zijn – en zal de situatie van diezelfde mensen, en van hun nakomelingen, er zwaar op achteruit gaan. Het zullen ook dan vooral de zwaksten onder ons zijn die de pijn zullen voelen. Op dat moment, mijnheer Crombez, zult u – of uw opvolgers – hen niet meer kunnen helpen, ondanks uw goede bedoelingen.

Het zullen ook dan vooral de zwaksten onder ons zijn die de pijn zullen voelen. Op dat moment, mijnheer Crombez, zult u hen niet meer kunnen helpen, ondanks uw goede bedoelingen.

Het zal allicht uw probleem niet meer zijn, mijnheer Crombez. Maar het zal wel een probleem zijn. Een groot probleem, voor miljoenen mensen. Ik heb te veel respect voor u om te denken dat dat u niets kan schelen. Als u erover nadenkt, mijnheer Crombez, dan denk ik dat u zich dit ook zult aantrekken. Dat dit u even woedend zal maken als al het onrecht dat u vandaag probeert op te lossen.

Prioriteiten

Ik denk dat sp.a eigenlijk wel beseft dat er dringend iets moet gebeuren. Dat hebt u alvast voor op pakweg de N-VA. Ik zie ook heel wat goede klimaatvoorstellen in uw programma. Maar toch ligt de prioriteit van uw partij nog steeds elders. Gezien uw verwachte verkiezingsuitslagen zal het niet uw partij zijn die de drijvende kracht wordt achter het volgende regeerakkoord. Als u er al bij betrokken bent, zult u toegevingen moeten doen – veel toegevingen. En dan vrees ik, mijnheer Crombez, dat die klimaatpunten voor uw partij geen breekpunten zullen zijn.

Voor Groen zullen ze dat wel zijn. Daarom gaat mijn stem op 26 mei naar hen. Niettemin hoop ik dat u genoeg stemmen zult halen om samen met Groen in een nieuwe regering te kunnen stappen. Het zou zowel de mensen als ‘de bomen’ ten goede komen.

Veel succes, mijnheer Crombez.